Chứng chỉ quỹ là gì? Top 5 chứng chỉ quỹ tốt nhất hiện nay

Chứng chỉ quỹ là gì?

Theo Luật Chứng khoán 2019, chứng chỉ quỹ là loại chứng khoán xác nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với một phần vốn góp trong quỹ đầu tư chứng khoán. Đây là bằng chứng cho thấy bạn đã đóng góp một phần vốn vào quỹ chung, và từ đó được hưởng lợi nhuận hoặc chịu rủi ro tương ứng với số tiền bạn bỏ ra.

Để hiểu đơn giản hơn, hãy tưởng tượng bạn cùng nhiều người khác góp tiền vào một "hũ chung". Số tiền trong hũ này sẽ được giao cho các chuyên gia tài chính để đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau như cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản. Chứng chỉ quỹ chính là "giấy xác nhận" cho thấy bạn đã góp bao nhiêu tiền vào hũ chung đó.

Điểm khác biệt quan trọng nhất của chứng chỉ quỹ so với đầu tư trực tiếp là bạn không cần tự mình nghiên cứu, phân tích và quyết định mua bán chứng khoán nào. Thay vào đó, công ty quản lý quỹ với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm sẽ đảm nhận công việc này. Bạn chỉ cần chọn quỹ phù hợp, rót tiền vào và để chuyên gia làm phần còn lại.

Mệnh giá chứng chỉ quỹ khi chào bán ra công chúng là 10.000 đồng theo quy định, nhưng giá trị thực tế của nó sẽ dao động theo hiệu quả đầu tư của quỹ. Điều này được phản ánh qua chỉ số NAV (Net Asset Value - Giá trị tài sản ròng).

Các loại chứng chỉ quỹ phổ biến hiện nay

Trên thị trường Việt Nam, chứng chỉ quỹ được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau. Hiểu rõ từng loại sẽ giúp bạn chọn được quỹ phù hợp với khẩu vị rủi ro và mục tiêu đầu tư của mình.

Phân loại theo cơ chế hoạt động

Quỹ mở (Open-end Fund)

Đây là loại quỹ được ưa chuộng nhất tại Việt Nam. Quỹ mở có những đặc điểm nổi bật sau:

• Không giới hạn thời gian hoạt động và số lượng chứng chỉ quỹ phát hành
• Nhà đầu tư có thể mua vào hoặc bán ra bất kỳ lúc nào theo giá NAV
• Số lượng chứng chỉ quỹ tăng giảm linh hoạt tùy theo nhu cầu của thị trường
• Giao dịch trực tiếp với công ty quản lý quỹ, thường qua ứng dụng hoặc website
• Phù hợp với người cần tính thanh khoản cao và muốn linh hoạt trong việc rút vốn

Các quỹ mở phổ biến bao gồm: quỹ cổ phiếu (đầu tư chủ yếu vào cổ phiếu), quỹ trái phiếu (đầu tư vào trái phiếu), quỹ cân bằng (kết hợp cả cổ phiếu và trái phiếu) và quỹ thị trường tiền tệ (đầu tư vào các công cụ ngắn hạn).

Quỹ đóng (Closed-end Fund)

Quỹ đóng hoạt động khác biệt so với quỹ mở:

• Chỉ phát hành chứng chỉ quỹ một lần duy nhất khi thành lập
• Có thời gian hoạt động xác định, thường từ 5-10 năm
• Số lượng chứng chỉ quỹ cố định, không tăng giảm theo nhu cầu
• Sau khi thành lập, chứng chỉ quỹ được niêm yết và giao dịch trên sàn chứng khoán như cổ phiếu
• Giá giao dịch phụ thuộc vào cung cầu thị trường, có thể cao hơn hoặc thấp hơn NAV
• Phù hợp với nhà đầu tư cam kết dài hạn, ít cần thanh khoản ngay

Quỹ ETF (Exchange Traded Fund)

ETF là sự kết hợp độc đáo giữa quỹ mở và quỹ đóng:

• Được niêm yết và giao dịch liên tục trên sàn chứng khoán
• Áp dụng chiến lược đầu tư thụ động, sao chép một chỉ số chuẩn (như VN30, VN100)
• Có tính thanh khoản cao, dễ mua bán như cổ phiếu
• Chi phí quản lý thấp hơn quỹ chủ động vì không cần phân tích chọn cổ phiếu
• Giúp nhà đầu tư dễ dàng sở hữu toàn bộ thị trường hoặc một nhóm cổ phiếu hàng đầu

Phân loại theo tài sản đầu tư

• Quỹ cổ phiếu: Đầu tư ít nhất 65% tài sản vào cổ phiếu niêm yết. Tiềm năng sinh lời cao nhưng rủi ro cũng cao nhất. Phù hợp với nhà đầu tư dài hạn, chấp nhận biến động mạnh để đổi lấy lợi nhuận tốt.
• Quỹ trái phiếu: Đầu tư chủ yếu vào trái phiếu chính phủ và doanh nghiệp. Rủi ro thấp hơn, lợi nhuận ổn định nhưng khiêm tốn. Thích hợp cho người ưu tiên bảo toàn vốn và thu nhập đều đặn.
• Quỹ cân bằng: Kết hợp cả cổ phiếu và trái phiếu với tỷ lệ linh hoạt. Cân đối giữa tăng trưởng và an toàn. Phù hợp với nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro trung bình.

Phân biệt chứng chỉ quỹ với cổ phiếu và trái phiếu

Nhiều nhà đầu tư mới thường nhầm lẫn giữa chứng chỉ quỹ, cổ phiếu và trái phiếu. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giúp bạn phân biệt rõ ràng:

Có nên đầu tư chứng chỉ quỹ không?

Với bản chất và đặc điểm như trên, nhà đầu tư có nên đầu tư vào chứng chỉ quỹ hay không?

Lợi ích khi đầu tư chứng chỉ quỹ

Một số lợi ích khi đầu tư chứng chỉ quỹ có thể kể tới bao gồm:

• Không cần chuyên môn sâu: Bạn không cần là chuyên gia tài chính hay dành nhiều thời gian phân tích thị trường khi đầu tư quỹ. Công ty quản lý quỹ với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm sẽ làm điều đó thay bạn.
• Tiết kiệm thời gian: Thay vì theo dõi từng cổ phiếu hàng ngày, bạn chỉ cần kiểm tra hiệu suất quỹ định kỳ (tuần/tháng).
• Đa dạng hóa đầu tư: Với số vốn nhỏ (từ 50.000 đồng), bạn có thể tiếp cận danh mục đầu tư đa dạng vào hàng chục, thậm chí hàng trăm cổ phiếu/trái phiếu.
• Khả năng sinh lời hấp dẫn: Theo thống kê của VFMVN, lợi nhuận bình quân các quỹ cổ phiếu tại Việt Nam đạt 12-18%/năm trong giai đoạn 2020-2024, cao hơn lãi suất tiết kiệm ngân hàng (4-6%/năm).
• Tính thanh khoản cao: Bạn có thể mua/bán chứng chỉ quỹ mở bất cứ lúc nào trong giờ giao dịch.

   

Rủi ro khi đầu tư chứng chỉ quỹ

Bên cạnh nhiều lợi ích, nhà đầu tư cũng có thể gặp một số rủi ro sau:

• Không kiểm soát quyết định đầu tư: Bạn không thể quyết định mua bán cổ phiếu nào, chỉ có thể chọn loại quỹ phù hợp với mục tiêu của mình.
• Giá trị biến động: Giá chứng chỉ quỹ (NAV) thay đổi hàng ngày theo giá trị tài sản cơ sở. Nếu thị trường giảm, giá trị khoản đầu tư của bạn cũng giảm theo.
• Chi phí quản lý: Bạn phải trả phí quản lý quỹ hàng năm (thường 1-2%/năm), ảnh hưởng đến lợi nhuận ròng.
• Không được bảo toàn vốn: Khác với tiết kiệm ngân hàng, đầu tư chứng chỉ quỹ không có cam kết bảo toàn vốn gốc.

   

Cách tham gia đầu tư các chứng chỉ quỹ ở Việt Nam

Bước 1: Lựa chọn đơn vị đầu tư uy tín

Việc chọn công ty quản lý quỹ uy tín là bước quan trọng nhất khi đầu tư quỹ. Tikop gợi ý bạn ưu tiên những đơn vị:

• Có giấy phép hoạt động do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp
• Hoạt động trên 5 năm với lịch sử minh bạch và lợi nhuận quá khứ tốt
• Có đội ngũ quản lý quỹ giàu kinh nghiệm, được cấp chứng chỉ hành nghề
• Công khai thông tin, báo cáo định kỳ đầy đủ
• Có tài sản quản lý (AUM) lớn, cho thấy sự tin tưởng từ nhiều nhà đầu tư

Bước 2: Nghiên cứu, phân tích thị trường

Trước khi bỏ tiền vào bất kỳ khoản đầu tư nào, bạn cần tự hỏi mình: "Tôi đầu tư để làm gì?" Mục tiêu có thể là tích lũy cho quỹ hưu trí (dài hạn 10-20 năm), dành tiền cho con du học (trung hạn 5-10 năm), hay tăng trưởng tài sản trong ngắn hạn (1-3 năm).

Tiếp theo, đánh giá khẩu vị rủi ro của bản thân. Bạn có thể chấp nhận tài sản giảm 20-30% trong ngắn hạn để đổi lấy tiềm năng tăng trưởng cao? Hay bạn ưu tiên sự ổn định và chấp nhận lợi nhuận thấp hơn? Câu trả lời sẽ định hướng bạn chọn loại quỹ phù hợp.

Bước 3: Điền đơn đăng ký

Sau khi chọn được công ty quản lý quỹ phù hợp, bạn cần mở tài khoản để giao dịch:

• Điền đầy đủ thông tin cá nhân theo mẫu đăng ký
• Cung cấp CMND/CCCD, giấy tờ liên quan
• Xác thực thông tin qua eKYC hoặc trực tiếp tại quầy
• Liên kết tài khoản ngân hàng để nạp/rút tiền

Hiện nay, hầu hết công ty quản lý quỹ đều hỗ trợ mở tài khoản online trong vòng 10-15 phút, rất tiện lợi.

Bước 4: Đặt lệnh

Sau khi có tài khoản, bạn có thể bắt đầu đầu tư chỉ với 3 bước đơn giản:

• Đặt lệnh mua chứng chỉ quỹ (tối thiểu thường 50.000 đồng/lệnh) và chuyển khoản thanh toán
• Xác nhận giao dịch trong vòng 1-3 ngày làm việc
• Theo dõi giá trị tài sản (NAV) qua app/website của công ty quản lý quỹ

Tikop khuyến nghị bạn nên đầu tư định kỳ (SIP) hàng tháng thay vì mua một lần. Điều này sẽ giúp trung bình hóa giá và giảm thiểu rủi ro từ các biến động từ thị trường.

>> Xem thêm: Hướng dẫn sử dụng tính năng: Chuyển đổi CCQ sang VLBF

Các yếu tố ảnh hưởng đến việc đầu tư chứng chỉ quỹ

Yếu tố nội sinh

Các yếu tố từ bên trong quỹ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất:

• Năng lực đội ngũ quản lý: Kinh nghiệm và kỹ năng phân tích của fund manager quyết định chất lượng danh mục đầu tư.
• Chiến lược đầu tư: Phong cách chủ động (active) hay thụ động (passive), tập trung hay đa dạng hóa.
• Quy mô quỹ: Quỹ quá nhỏ có thể thiếu thanh khoản, quỹ quá lớn khó linh hoạt khi điều chỉnh danh mục.
• Chi phí vận hành: Phí quản lý, phí giao dịch càng thấp, lợi nhuận ròng của nhà đầu tư càng cao.

Xung đột lợi ích: Công ty quản lý nhiều quỹ có thể ưu tiên quỹ này hơn quỹ khác, ảnh hưởng đến lợi ích nhà đầu tư.

Yếu tố ngoại sinh

Các yếu tố vĩ mô từ bên ngoài cũng tác động đáng kể tới hiệu suất của một quỹ đầu tư, cụ thể:

• Lãi suất: Khi lãi suất ngân hàng tăng, dòng tiền có thể rút khỏi thị trường chứng khoán, ảnh hưởng đến giá trị quỹ cổ phiếu.
• Lạm phát: Lạm phát cao làm giảm sức mua, ảnh hưởng đến lợi nhuận doanh nghiệp và giá cổ phiếu.
• Chính sách tài khóa - tiền tệ: Các quyết định của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước tác động trực tiếp đến thị trường tài chính.
• Tình hình kinh tế: Tăng trưởng GDP, tỷ giá hối đoái, cán cân thương mại... đều ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán.

Yếu tố địa chính trị: Các sự kiện quốc tế, quan hệ ngoại giao có thể gây biến động ngắn hạn.

Giải pháp hiệu quả

Để hạn chế rủi ro và tối ưu lợi nhuận khi đầu tư chứng chỉ quỹ, bạn có thể:

• Đa dạng hóa: Không nên đầu tư tất cả vào một quỹ, hãy phân bổ vào nhiều loại quỹ khác nhau (cổ phiếu, trái phiếu, ETF).
• Đầu tư định kỳ (DCA): Đầu tư số tiền cố định mỗi tháng giúp trung bình hóa giá, giảm rủi ro thị trường.
• Đầu tư dài hạn: Thị trường chứng khoán có thể biến động ngắn hạn, nhưng xét về dài hạn, các cổ phiếu sẽ luôn trong trạng thái uptrend.
• Theo dõi định kỳ: Hãy xem xét hiệu suất quỹ theo tuần/tháng hoặc quỹ để có những điều chỉnh khi cần thiết.
• Cập nhật kiến thức: Thường xuyên theo dõi tin tức tài chính để hiểu rõ hơn về thị trường cũng như sản phẩm đầu tư sẽ giúp bạn gia tăng hiệu quả đầu tư.

Mong rằng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ chứng chỉ quỹ là gì cùng những khái niệm liên quan. Nhìn chung, đây là kênh đầu tư phù hợp với nhà đầu tư muốn tham gia thị trường chứng khoán nhưng chưa có nhiều kinh nghiệm hoặc thời gian nghiên cứu. Với số vốn từ 50.000 đồng, bạn đã có thể bắt đầu xây dựng danh mục đầu tư đa dạng, được quản lý bởi các chuyên gia. Để tham gia vào thị trường, bạn có thể mở tài khoản tại Tikop ngay chỉ với 3 bước đơn giản!